Nhiều người không biết rằng chính những thói quen mẹ hay thực hiện khi mang bầu có thể gây dị tật cho thai nhi. Cùng điểm mặt những thói quen của mẹ có thể gây dị tật bẩm sinh để loại trừ nó ra khỏi cuộc sống thường ngày của mẹ.

I. Tình trạng dị tật bẩm sinh hiện nay

Dị tật bẩm sinh là những bất thường xảy ra với thai nhi ngay từ khi còn trong giai đoạn bào thai. Những bất thường gây dị tật có thể là do bất thường về nhiễm sắc thể hoặc bất thường về hình thái các cơ quan của thai nhi.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, trên thế giới có khoảng 8 triệu trẻ em bị dị tật bẩm sinh, chiếm 1,73% số trẻ được sinh ra. Ở Việt Nam, mỗi năm, số trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh chiếm 2 – 3% trên tổng số khoảng 1,5 trẻ. Đây là con số khá lớn. 

Những em bé sinh ra bị dị tật bẩm sinh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, cuộc sống của chính các em mà còn là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Vì vậy, ngăn ngừa dị tật bẩm sinh từ sớm là cách tốt nhất để sinh ra những em bé khỏe mạnh.

II. Những thói quen của mẹ có thể gây dị tật bẩm sinh

Chế độ dinh dưỡng, nội tiết tố, di truyền, tâm lý của mẹ khi mang thai đều có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, có khả năng làm thay đổi cấu trúc cơ quan, biểu hiện gene và phản ứng tế bào ở thai nhi dẫn đến dị tật bẩm sinh.

Dưới đây là những thói quen của mẹ có thể gây dị tật bẩm sinh, mẹ cần biết để phòng tránh ngay từ đầu.

1. Mẹ thường xuyên căng thẳng, cáu gắt

Tâm lý của phụ nữ mang thai ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của thai nhi cả về thể chất và tinh thần. 

Bên cạnh đó, tâm trạng của mẹ còn góp phần không nhỏ trong việc hình thành tính cách của thai nhi khi lớn lên nên nếu thường xuyên cáu gắt, căng thẳng, em bé sinh ra cũng dễ cáu gắt và khó tính hơn. Vì vậy, để thai nhi phát triển khỏe mạnh, mẹ hãy cố gắng giữ tâm trạng vui vẻ, thoải mái nhất trong suốt thời gian mang thai.

2. Tự ý uống thuốc

Khi mang thai, nhất là 3 tháng đầu thai kỳ, nếu mẹ bầu uống một số loại thuốc kháng sinh có thể gây dị tật thai nhi. Nhưng ở giai đoạn đầu thường khó nhận biết dấu hiệu của thai kỳ, nên có nhiều trường hợp mẹ bầu uống thuốc một thời gian sau mới biết mình mang thai. Đây là giai đoạn cực kỳ nhạy cảm khi thai nhi đang trong giai đoạn hình thành các cơ quan của cơ thể. Việc tự ý uống thuốc không theo chỉ định của bác sĩ sẽ gây hậu quả nặng nề cho em bé. Vì vậy, khi có kế hoạch mang thai, mẹ bầu nên cẩn trọng trong việc uống thuốc điều trị.

3. Hút thuốc lá, uống rượu bia

Thuốc lá, rượu bia, các loại nước uống chứa cồn ảnh hưởng đến sức khỏe con người nếu thường xuyên sử dụng. Nhất là phụ nữ mang thai, những chất độc hại bên trong chúng không chỉ gây hại cho mẹ mà còn có thể tác động đến thai nhi, gây dị tật bẩm sinh.

4. Ăn uống không khoa học

Chế độ dinh dưỡng của mẹ bầu trong thời kỳ mang thai ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi do em bé lấy dinh dưỡng từ chính những gì mẹ ăn vào.

Trong quá trình mang thai, mẹ bầu cần loại bỏ thói quen ăn uống không khoa học, thường xuyên ăn đồ hộp, thức ăn chế biến sẵn. Bởi điều này có thể gây dị tật bẩm sinh do những thực phẩm này thường chứa chất bảo quản, chất độc BPA…

Ngoài ra, nếu ăn nhiều thực phẩm cay nóng và một số thực phẩm kiêng kỵ cũng làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non rất nguy hiểm.

5. Tiếp xúc hóa chất, chất tẩy rửa

Hoạt động dọn dẹp nhà cửa, đánh rửa nhà vệ sinh… là hoạt động thường ngày, nhưng ẩn chứa những mối nguy hiểm với thai nhi, do các dung dịch hóa chất, chất tẩy rửa chứa rất nhiều chất độc hại. Thường xuyên tiếp xúc có thể khiến mẹ bầu bị nôn mửa, ngất xỉu, nặng hơn là gây dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Vì vậy, khi đang mang thai, mẹ bầu nên hạn chế tiếp xúc với chất tẩy rửa. Trong trường hợp cần thiết, mẹ nên đeo khẩu trang và đeo bao tay để không tiếp xúc trực tiếp.

6. Dùng kem dưỡng chống lão hóa

Phụ nữ ai cũng sợ da dẻ lão hóa, sợ những nếp nhăn trên da… nên đến độ tuổi nhất định, họ sẽ sử dụng kem chống lão hóa để giúp lưu giữ nét tươi trẻ đánh bại tuổi tác.

Thế nhưng, với phụ nữ mang thai, sử dụng kem chống lão hóa gây nhiều tác dụng phụ. Trong kem chống lão hóa thường chứa retinoids có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa. 

Tuy nhiên, chất này lại tác động xấu đến phôi thai. Thường xuyên sử dụng kem chống lão hóa khiến thai nhi bị dị tật bẩm sinh liên quan đến tim mạch, sọ mặt cũng như hệ thống thần kinh…

7. Tắm nước nóng

Tắm nước nóng giúp mẹ cảm thấy thư thái, dễ chịu. Tuy nhiên, nếu thường xuyên ngâm mình trong bồn nước nóng hoặc đi xông hơi sẽ làm tăng nhiệt độ cơ thể và ảnh hưởng tiêu cực đến thai nhi. Thậm chí, có thể gây dị tật bẩm sinh nếu ngâm mình nước nóng thường xuyên trong thời gian đầu mang thai.

8. Sơn móng tay

Nhu cầu làm đẹp là chính đáng. Tuy nhiên, thói quen sơn móng tay có thể gây hại cho thai nhi do trong sơn móng tay chứa nhiều chất độc hại. Để đảm bảo an toàn cho em bé, mẹ hãy tạm gác thói quen sơn móng tay lại. Chờ khi sinh bé an toàn, khỏe mạnh mẹ lại tiếp tục làm đẹp theo sở thích của mình.

9. Bỏ qua các xét nghiệm sàng lọc trước sinh

Gene có vai trò quan trọng trong việc gây ra các dị tật bẩm sinh thông qua các đột biến di truyền. Cha/ mẹ có thể hoàn toàn khỏe mạnh, không có biểu hiện bệnh, nhưng gia đình có tiền sử mắc bệnh thì khả năng cha mẹ cũng có mang gene bệnh ở thể lặn, và nguy cơ truyền bệnh cho con rất cao. 

Có một bộ phận không nhỏ thai phụ ở các vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa thường có thói quen bỏ qua các xét nghiệm sàng lọc trước sinh, và đây là nguyên nhân chủ yếu khiến tỷ lệ trẻ em sinh ra mắc dị tật ở các vùng này cao hơn ở thành thị.

Xem thêm:

• Sàng lọc trước sinh – Những điều bác sĩ không tiết lộ với các mẹ bầu

• 6 dị tật bẩm sinh thường gặp ở thai nhi bố mẹ cần lưu ý để phòng tránh

• Acid Folic giúp ngăn ngừa dị tật bẩm sinh ở trẻ