Dấu ấn ung thư hay còn gọi là chất chỉ điểm khối u, tên khoa học là Tumor marker. Xét nghiệm dấu ấn ung thư có vai trò quan trọng trong việc phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm, giúp nâng cao hiệu quả điều trị và kéo dài sự sống cho người bệnh.
Tumor marker – Dấu ấn ung thư là gì?
Dấu ấn ung thư hay còn được gọi là chất chỉ điểm ung thư, chất chỉ tiểm khối u (Tumor markers), thường là protein. Dấu ấn này do các tế bào ung thư hoặc các tế bào khác trong cơ thể của chúng ta sản xuất ra nhằm đáp ứng với sự phát triển của bệnh ung thư hoặc một số bệnh lý lành tính khác.
Ở người bình thường, các chỉ dấu ung thư vẫn được sản xuất nhưng ở mức độ rất thấp. Trong trường hợp thực sự mắc ung thư, các dấu ấn chỉ điểm được các tế bào sản xuất ra với số lượng lớn hơn gấp nhiều lần so với thông thường. Chính vì vậy, thông qua xét nghiệm máu có thể phân biệt được người bệnh mang u lành tính hay ác tính.
Có thể phát hiện dấu ấn ung thư thông qua xét nghiệm nào?
Dấu ấn ung thư có thể được phát hiện thông qua nhiều xét nghiệm như: xét nghiệm mẫu máu, nước tiểu, phân, dịch cơ thể… Một số dấu ấn ung thư chỉ đặc hiệu với một loại ung thư. Tuy nhiên, trong các loại ung thư khác thì một số dấu ấn ung thư lại có chiều hướng tăng khá cao.
Trong mấy năm trở lại đây, việc nghiên cứu để tìm ra các dấu ấn ung thư đã được mở rộng thêm thông qua kiểu xét nghiệm về thay đổi cấu trúc gen DNA, RNA. Các xét nghiệm này được đánh giá cao hơn là khảo sát protein trong các mẫu bệnh phẩm. Các thay đổi cấu trúc gen đã được tìm thấy là có mối liên hệ với một số loại ung thư và có thể sử dụng như dấu ấn ung thư (tumor marker) giúp xác nhận tiên lượng, hướng dẫn điều trị trúng đích, và phát hiện ung thư sớm.
Vượt trội hơn nữa là sự tiến bộ trong công nghệ gen, giúp các xét nghiệm có thể đánh giá nhiều dấu hiệu di truyền hoặc các bộ dấu ấn ung thư trong cùng 1 thời gian, cung cấp thêm thông tin sâu rộng và chi tiết hơn về ung thư.
Dấu ấn ung thư cao có thực sự mắc ung thư?
Xét nghiệm dấu ấn ung thư không thể khẳng định được 100% bản chất của ung thư vì vậy cũng chưa thể đưa ra chẩn đoán bạn có thực sự mắc ung thư hay không. Bởi dấu ấn ung thư có thể tăng cao, hoặc cho kết quả dương tính giả trong một số bệnh lý khác như viêm phổi, viêm gan, bệnh vú lành tính…
Vì vậy để xác định người bệnh có mắc ung thư hay không ngoài xét nghiệm chỉ dấu ung thư cần phải kết hợp với thăm khám lâm sàng và nhiều xét nghiệm chuyên sâu khác. Xét nghiệm dấu ấn ung thư thật sự hữu ích trong việc đánh giá hiệu quả điều trị ung thư và dự đoán diễn tiến của bệnh nhân ung thư.
Muốn biết chính xác có bị ung thư hay không cần làm lại xét nghiệm dấu ấn ung thư sau 3 – 6 tháng. Nếu các bác sĩ chuyên khoa nhận thấy các chỉ số vẫn tăng lên và có dấu hiệu nguy hiểm, thì sẽ tiến hành kết hợp chẩn đoán hình ảnh và các xét nghiệp khác để có thể đưa ra chẩn đoán chính xác nhất.
Xem thêm:
